آفریقا، قاره ای است که اغلب در رسانه های جهان تنها با تیترهایی درباره فقر، مهاجرت یا بحران ها معرفی می شود. اما این نگاه تک بعدی، چشمان ما را بر روی دنیایی از زیبایی، اصالت و خلاقیت بسته است. روز آفریقا، ۲۵ مه (۴ خرداد)، فرصتی طلایی است برای بازنگری در این نگاه.
این روز، فقط یک مناسبت تاریخی نیست؛ بلکه دروازه ای است به سوی فهم عمیق تری از فرهنگی که به خصوص در عرصه ای مانند مد و پوشاک، حرف های ناگفته زیادی برای گفتن دارد.
چرا روز آفریقا؟ پشت صحنه یک روز جهانی
در دهه ۶۰ میلادی، زمانی که صدای آزادی خواهی در بسیاری از کشورهای آفریقایی بلند شده بود، رهبران ۳۰ کشور این قاره در آدیس‌آبابا گرد هم آمدند. هدفشان ایجاد وحدت و همبستگی در میان ملت هایی بود که تازه از یوغ استعمار رها شده بودند. نتیجه ی این گردهمایی، تأسیس سازمان وحدت آفریقا (OAU) بود؛ سازمانی که بعدها به اتحادیه آفریقا (AU) بدل شد.
انتخاب ۲۵ مه به عنوان روز آفریقا، فقط یک انتخاب تقویمی نبود؛ انتخابی بود نمادین برای آغاز فصلی جدید. فصلی از خودباوری فرهنگی، اتحاد سیاسی و تجلی صدای مستقل یک قاره. این روز، اکنون در بسیاری از کشورها با جشنواره های فرهنگی، نمایشگاه های هنری و برنامه های آموزشی گرامی داشته می شود.
اما برای ما، به عنوان کسانی که از راه دور به آفریقا می نگریم، این روز فرصتی است برای کشف دوباره این قاره از دریچه مد و پوشاک.
لباس های سنتی آفریقا؛ روایتگر هویت، زبان بدون کلام
در آفریقا، لباس های سنتی نه تنها پوشش هستند، بلکه بیانیه ای فرهنگی هستند؛ هر رنگ، طرح و دوخت، حامل پیامی است درباره هویت قومی، تاریخچه خانوادگی، مناسبت اجتماعی یا حتی باورهای عرفانی.
نمونه هایی از این زبان تصویری:
- در غنا، پارچه‌ی «کِنتِه» با رنگ های زنده و طرح های هندسی بافته می شود. هر رنگ مفهومی دارد: طلایی نشان دهنده ثروت، سبز نمایانگر رشد و زندگی و آبی نماد صلح و هماهنگی. هر الگویی در کنتِه نام خاصی دارد و داستانی پشت خود دارد.
- در نیجریه، پارچه های «انکارا» با چاپ های متنوع، در مراسم رسمی، جشن ها و حتی استایل روزمره به عنوان یک لباس مردانه رسمی استفاده می شود. این پارچه ها آن قدر گسترده اند که گویی هر فرد نیجریه ای با انتخاب لباسش، روزانه هویتش را بازتعریف می‌کند.
- در شمال آفریقا، لباس هایی مانند «جلابه»، «عبایه» و «برده» با الهام از طبیعت، معماری اسلامی و نماد های محلی طراحی می شوند. در مراکش، دوخت دستی لباس های سنتی نوعی هنر است که نسل به نسل منتقل شده و بافت فرهنگی مردمانش را حفظ می‌کند.
لباس در آفریقا، مانند یک زبان است؛ زبانی که می توان آن را دید، لمس کرد و از آن الهام گرفت.
فشن معاصر آفریقایی؛ از ریشه تا رمپ‌های جهانی
بر خلاف تصور رایج، مد در آفریقا محدود به لباس های سنتی نیست. در دهه گذشته، مد آفریقایی وارد مرحله ای شده که در آن، طراحان جوان و برند های مستقل با ترکیب سنت و نوآوری، تعریف جدیدی از استایل ارائه کرده اند.
طراحان امروزی از پارچه های بومی مانند کنتِه، انکارا یا شُوِشوه استفاده می‌کنند، اما در طراحی و برش ها، از سبک های بین المللی الهام می‌گیرند. این ترکیب، مدی اصیل، جسور و جهانی خلق می‌کند.
چهره های تاثیرگذار در فشن آفریقا:
- لیسا فولاویو (Lisa Folawiyo) از نیجریه، با استفاده نوآورانه از انکارا در لباس های شیک شهری شناخته می شود.
- آماکو بوآفو، طراح و هنرمند اهل غنا، هنر را وارد دنیای مد کرده و تصویر بدن سیاه پوست را بازتعریف می‌کند.
- ماریا مک‌کلوی از آفریقای جنوبی، برندهایی خلق کرده که در آن موسیقی، سیاست و مد در یک خط داستانی همزیستی دارند.
مد معاصر آفریقایی اکنون دیگر صرفاً “محلی” نیست؛ در هفته های مد لندن، پاریس، نیویورک و لاگوس، این مد با قدرت تمام به نمایش در می آید. دنیایی از رنگ، خلاقیت، هویت و امید.
با جستجوی تصویری، قدم به دنیای ناشناخته بگذار
- آیا تاکنون با خودتان گفته اید: کاش می توانستم سفری به آفریقا داشته باشم؟
شاید بلیت هواپیما گران باشد، اما یک جستجوی تصویری ساده می تواند اولین قدم سفر شما باشد. کافی است در گوگل، پینترست یا اینستاگرام عبارت هایی مانند: - African Traditional Clothing
- Modern African Fashion
- Kente Designs
- Nigerian Street Style
را جستجو کنید. دنیایی از عکس ها با رنگ ها، فرم ها و انسان هایی از دل آفریقا در برابر چشمانتان ظاهر خواهد شد. این تصاویر نه تنها زیبا هستند؛ بلکه دریچه هایی اند به دنیای مردم، داستان ها و زندگی هایی که فرسنگ ها دور از ما، اما به شدت به ما نزدیک اند.
پلتفرم های مد؛ پلی برای درک بهتر فرهنگ ها
در این عصر دیجیتال، شناخت و تعامل با فرهنگ های دیگر نیاز به پاسپورت ندارد. تنها کافی است در یک پلتفرم مد و پوشاک معتبر قدم بگذارید. پلتفرم هایی که به معرفی روندهای مد در سراسر جهان می پردازند، نقش مؤثری در گسترش آگاهی فرهنگی دارند.
وقتی یک برند طراح از آفریقا، در کنار طراحانی از پاریس یا میلان در معرض دید قرار می‌گیرد، به مخاطب این پیام منتقل می شود که زیبایی، کیفیت و خلاقیت، مختص هیچ جغرافیای خاصی نیست.
در همین مسیر، وب سایت هایی که دیدگاه جهانی اما نگاه محلی دارند، می توانند سهم مهمی در معرفی طراحان، لباس ها و حتی زندگی مردم آفریقا داشته باشند. این پیوندها، تنها بین استایل‌ها نیست، بلکه بین قلب هاست.
سخن پایانی
شاید تا پیش از خواندن این مقاله، برایت پوشاک آفریقایی تنها مجموعه ای از لباس های رنگارنگ بود. اما حالا، با کمی دقت بیشتر، درمی‌یابی که این لباس ها نه فقط زیبا، بلکه پرمعنا، زنده و الهام بخش اند.
روز آفریقا، فرصتی است برای نزدیک تر شدن به دنیایی از فرهنگ، مد و روحیه ای که همچنان ایستاده است، حتی در برابر قرن ها فشار و تحقیر.
در این روز و در هر روزی که به دنبال زیبایی واقعی هستی، یک جستجوی ساده تصویری می تواند آغازگر یک سفر بزرگ باشد.
